Najważniejsze gatunki chwastów występujące w ziemniaku

dr inż. Janusz Urbanowicz, IHAR – PIB, Oddział w Boninie

Aby zapewnić prawidłowy wzrost i rozwój ziemniaka, należy utrzymywać plantację w stanie wolnym od chwastów. Chwastem jest każda niepożądana roślina występująca w łanie rośliny uprawnej. Przewagą chwastów w konkurencji z roślinami uprawnymi są: większe możliwości adaptacyjne do zmiennych warunków środowiska, wyższa odporność na niesprzyjające warunki środowiska oraz na choroby i szkodniki. Chwasty charakteryzują się też wysoką plennością, łatwością rozprzestrzeniania oraz długotrwałą zdolnością kiełkowania.  Poprzez takie oddziaływanie obniżają efektywność ekonomiczną produkcji, a straty gospodarcze spowodowane ich szkodliwym wpływem, w niektórych uprawach mogą przewyższać łączne straty spowodowane przez choroby i szkodniki. Chwasty pogarszają również jakość produktów rolniczych, utrudniają prawidłowe wykonanie wszelkich uprawek i zbioru oraz mogą stanowić doskonałe siedlisko dla rozwoju chorób i szkodników.

W uprawach rolniczych w Polsce może występować około 300–400 gatunków chwastów. Dominujące gatunki chwastów występujące w uprawie ziemniaka stanowią bardzo liczną grupę (nawet do 50 gatunków), chociaż ze względu na różne typy gleb i miejscowy mikroklimat mogą występować mniej licznie (najczęściej około 20 gatunków) oraz mieć różną uciążliwość w różnych rejonach kraju. Ze względu na uproszczenia w płodozmianie i zabiegach agrotechnicznych pojawiają się także chwasty ruderalne oraz występujące gatunki w roślinach uprawianych w przedplonach, np. zachwaszczające pospolicie zboża czy rzepak. W zależności od stopnia zachwaszczenia spadki plonu mogą wynosić od 10% (przy stosunkowo niskim zachwaszczeniu plantacji), do 70% przy masowym występowaniu chwastów. Chwasty w uprawie ziemniaka wykazują największą szkodliwość w dwóch terminach:

1. zachwaszczenie pierwotne (na początku okresu wegetacji) – polega na ograniczaniu dostępu światła, wody i składników pokarmowych, stwarzaniu korzystnych warunków do rozwoju chorób i szkodników;
2. zachwaszczenie wtórne (pod koniec okresu wegetacji) – polega na utrudnianiu zbioru i zwiększaniu uszkodzeń mechanicznych bulw podczas zbioru.

Przykłady dominujących gatunków chwastów występujących w ziemniaku