Integrowana ochrona ziemniaka przed chorobami bakteryjnymi

dr inż. Jerzy Osowski, IHAR - PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Spośród metod agrotechnicznych dla ograniczania chorób wywoływanych przez bakterie największe znaczenie mają:

• zdrowy, kwalifikowany materiał sadzeniakowy. Podczas wiosennego przygotowywania bulw do sadzenia należy usunąć bulwy z objawami zgnilizn oraz objawami parcha zwykłego jeśli powierzchnia uszkodzeń przekracza 33,3%. W przypadku coraz częściej obserwowanego krojenia bulw należy pamiętać o dezynfekcji maszyn u urządzeń używanych do krojenia. Zabieg ten wykonać wcześniej aby na przekrojonych powierzchniach mogła się wytworzyć warstwa korka. Unikać sadzenia krojonych bulw na glebach ciężkich i zlewnych, gdzie długo zalega woda;
• uprawa odmian o podwyższonej odporności na terenach sprzyjających występowaniu tych chorób;
• termin sadzenia dostosowany do warunków optymalnych dla danego rejonu. Sadzić ziemniaki w ogrzaną glebę (temp. Gleby powyżej 8-10^oC na głębokości 5-8 cm w zależności od wielkości sadzeniaka). Unikać sadzenia na glebach lekkich, słabo zatrzymujących wodę (sprzyja występowaniu parcha zwykłego) oraz na glebach ciężkich trudno ogrzewających się (mokra zgnilizna, czarna nóżka). Jeśli już zachodzi taka konieczność wskazane jest opóźnienie terminu sadzenia;
• nawożenie mineralne dostosowane do potrzeb uprawianej odmiany i kierunku jej użytkowania. Zbyt wysokie nawożenie azotem opóźnia wystąpienie objawów czarnej nóżki, w przypadku parcha zwykłego stosowanie nawozów zakwaszających glebę ogranicza rozwój choroby, podwyższone dawki potasu wzmacniają odporność bulw;
• selekcja negatywna. Zabieg wymagany przy produkcji sadzeniaków, ale także korzystny w przypadku innych kierunków uprawy. Zalecane jest wykonanie co najmniej dwóch selekcji z których najważniejsza jest ta wykonana w terminie po wschodach. Usuwamy wtedy z pola tylko bulwę mateczną oraz roślinę ograniczając tym samym możliwość zakażania bulw potomnych. Drugi termin wykonania selekcji negatywnej to dwa tygodnie po przeprowadzeniu pierwszej. Usuwamy z redliny roślinę i bulwę mateczną oraz młode bulwy;
• zbiór ziemniaków w pełni dojrzałości technologicznej oraz w czasie suchej i ciepłej pogody (niska wilgotność powietrza i temperatura powyżej 10^oC);
• przygotowanie bulw do przechowywania. Po zbiorze osuszenie z nadmiaru wilgoci, zagojenie otarć i uszkodzeń, usunięcie bulw z objawami chorób, kamieni i nadmiaru ziemi, stopniowe schładzanie do temperatury przechowywania właściwej dla kierunku użytkowania bulw;
• w trakcie przechowywania monitorowanie parametrów przechowywania (temperatura, wilgotność powietrza) i usuwanie na bieżąco powstających ognisk choroby.

Odporność odmian na parcha zwykłego i czarną nóżkę (wg IHAR-PIB Oddz. Jadwisin)

*typ kulinarny: A – sałatkowy, B – wszechstronnie użytkowy, AB – sałatkowy do wszechstronnie użytkowego, BC – wszechstronnie  użytkowy do mączystego, C – mączysty, D – bardzo mączysty