Podstawowe nawożenie ziemniaka

dr inż. Cezary Trawczyński, IHAR-PIB Oddział Jadwisin

Spośród stosowanych w uprawie ziemniaka elementów agrotechniki nawożenie ma największy wpływ na tworzenie plonu i kształtowanie jakości bulw. Ze względu na długi okres pobierania oraz dużą masę wytwarzanego plonu bulw, nawet 50–60 t/ha zabezpieczyć należy wysokie potrzeby pokarmowe ziemniaka, które w przypadku makroelementów stanowią odpowiednio: potas K₂O – 6,0 kg; azot N – 5,0 kg; fosfor P₂O₅ – 1,5 kg; magnez MgO – 0,7 kg; siarka S – 0,6 kg; wapń CaO – 0,6 kg na 1 tonę bulw, natomiast w stosunku do mikroelementów wynoszą: żelazo Fe – 43,0 g; mangan Mn – 7,7 g; cynk Zn – 7,5 g; bor B – 2,7 g; miedź Cu – 2,2 g; molibden Mo – 0,1 g na 1 tonę bulw. Wysokie wymagania ziemniaka można uzupełnić poprzez stosowanie nawozów dostarczających próchnicę i składniki w formie organicznej (nawozy naturalne - obornik, gnojówka, gnojowica, nawozy organiczne - słoma, zielona masa roślin międzyplonowych, kompost) jak i mineralnej (nawozy jedno- lub wieloskładnikowe stosowane doglebowo lub dolistnie).

Nawożenie fosforem i potasem

Ustalając wysokości dawek fosforu i potasu, oprócz określenia potrzeb pokarmowych ziemniaka wynikających z wielkości przewidywanego plonu i pobrania jednostkowego tych składników z plonem należy uwzględnić ich wykorzystanie z zastosowanego nawozu naturalnego lub organicznego oraz ustalić zasobność gleby w przyswajalne formy fosforu i potasu. Nawozy fosforowo-potasowe można zastosować w okresie jesiennym np. przyorując je wraz z nawozami naturalnymi lub organicznymi lub wczesną wiosną, co najmniej 4–5 tygodni przed sadzeniem bulw, szczególnie w przypadku stosowania soli potasowej. Źródłem fosforu mogą być powszechnie stosowane superfosfaty: prosty, potrójny czy wzbogacony, zaś nawożenie potasem najlepiej zastosować w postaci siarczanu potasu lub 60% soli potasowej. Wartymi polecenia spośród szerokiej oferty nawozów wieloskładnikowych do zastosowania w uprawie ziemniaków są te z podwyższoną zawartością potasu typu: amofoski, agrafoski, azofoski, hydrofoski, lubofoski, luboplony, nitrofoski czy polifoski.

Nawożenie azotem

W przypadku azotu wymagania najlepiej określić w stosunku dla poszczególnych odmian. Najlepszą metodą określania wymagań nawozowych w stosunku do azotu mineralnego dla poszczególnych odmian jest funkcja produkcji nawożenia, czyli matematyczny opis zależności między przyrostem dawki składnika, a przyrostem plonu bulw. W ten sposób ustalono podział odmian na trzy grupy. Na glebie lekkiej dawki azotu mineralnego stanowią: dla odmian o małych wymaganiach (100 kg N/ha), średnich (120 kg N/ha) i dużych (140 kg N/ha). Dla odmian uprawianych na glebie średniej wymagania te wynoszą odpowiednio: 130, 150 i 170 kg N/ha. Pod ziemniaki wczesne, zbierane w czasie wegetacji (60–70 dni od posadzenia) o małych wymaganiach względem dawki azotu należy zastosować 50–60 kg, średnich 70–80 kg i dużych 90–100 kg N/ha. Zaplanowaną ilość azotu mineralnego do 100 kg N/ha najlepiej zastosować w jednej dawce przed wysadzeniem bulw, natomiast ustaloną dawkę, powyżej 100 kg N/ha podzielić na dwie części. Pierwszą podstawową dawkę azotu (50%) najlepiej zastosować kilka dni przed sadzeniem bulw i wymieszać z glebą, a uzupełniającą bezpośrednio przed wschodami roślin ziemniaka i wykonać zabieg obredlania. W odniesieniu do ziemniaków uprawianych na wczesny zbiór całość zaplanowanej dawki azotu najlepiej zastosować wiosną przed sadzeniem bulw. Nawozy w formie saletrzano-amonowej (saletra amonowa, saletrzak) bardziej wskazane są do zastosowania w nawożeniu odmian zbieranych na wczesny zbiór lub jako uzupełnienie azotu przed ostatnim obredlaniem w przypadku ziemniaków zbieranych po zakończeniu wegetacji. Z kolei nawozy w formie amidowej (mocznik) lub amonowej (siarczan amonu) najlepiej zastosować przed sadzeniem bulw odmian zbieranych po dojrzeniu, które charakteryzują się dłuższym procesem rozkładu w glebie.